Graham Audio to rodzinna firma z Newton Abbot w hrabstwie Devon (Anglia) założona przez Paula Grahama, weterana profesjonalnego audio. Paul Graham spędził ponad 20 lat w branży dźwiękowej, zawsze fascynując się „dźwiękiem BBC” – neutralnym, przejrzystym i realistycznym brzmieniem klasycznych monitorów studyjnych BBC. Głównym celem Grahama było zachowanie tego dziedzictwa, dlatego uzyskał oficjalną zgodę BBC na samodzielną produkcję licencyjnych wersji dawnych projektów głośników. Debiutem marki był model BBC LS5/9 – wierna replika klasycznego monitora sprzed kilkudziesięciu lat, która zyskała uznanie krytyków i użytkowników. Kolejne modele licencyjne (LS5/8 oraz LS3/5) umocniły pozycję Graham Audio, a w 2015 roku firma przejęła prawa Chartwell na oryginalny model LS3/5 (bez dopisku „A”), co zaowocowało stworzeniem Chartwell LS3/5 – kolejnej maleńkiej kolumny bliskiego pola o autentycznym brzmieniu BBC. Wraz z rozwojem firmy pojawiły się też specjalne projekty, m.in. wysokoprądowy monitor pasywny SYSTEM3D oraz wolnostojący model VOTU przeznaczony do dużych przestrzeni.
Filozofia projektowania
Filozofia Graham Audio opiera się na jak najwierniejszym oddaniu klasycznego brzmienia BBC, przy użyciu współczesnych rozwiązań technicznych. Projektanci podkreślają, że monitory BBC oferują wyjątkową neutralność, transparentność i realizm dźwięku, trudny do osiągnięcia innymi metodami. Głośniki Graham Audio mają być „neutralne a jednocześnie szczegółowe” – tak aby sprawdzały się zarówno jako studyjne monitory bliskiego pola, jak i kolumny w domowym systemie stereo high-end. Ważnym elementem tej filozofii jest wykorzystanie cienkościennych obudów BBC („thin-wall”) – lekkich, wytrzymalszych i skutecznie wytłumiających niepożądane rezonanse, co pozwala uzyskać naturalną barwę dźwięku. Stosowane są także charakterystyczne detale oryginalnych konstrukcji, np. przełączniki pozwalające subtelnie podbić górne pasmo, typowe dla monitorów BBC. Dzięki temu kolumny zachowują klasyczny brytyjski styl i „sznyt” – prostą formę z drewnianym fornirem oraz charakterystyczną tylną ścianką z bazą portu i wygodnymi terminalami.
Kluczowe technologie i rozwiązania konstrukcyjne
- Obudowy typu „thin-wall” – lżejsza sklejka brzozowa o cienkich ścianach, wzmacniana solidnym wewnętrznym stelażem. Ten brytyjski patent (stosowany od lat w monitorach BBC) pozwala na kontrolowane tłumienie drgań, co daje bardziej naturalną barwę dźwięku.
- Specjalistyczne przetworniki – w głośnikach Graham Audio montowane są wysokiej klasy głośniki nisko-średniotonowe i kopułki wysokotonowe (np. projektowane we współpracy z firmą Volt Loudspeakers czy Seas). Jednostki te są precyzyjnie dobierane i ręcznie montowane, aby jak najwierniej odpowiadały oryginalnym specyfikacjom BBC.
- Zaawansowane zwrotnice – inspirowane oryginalnymi układami BBC, lecz wykonane z nowoczesnych komponentów. Grahama wykorzystuje wysokiej jakości cewki, kondensatory i rezystory, zoptymalizowane pod kątem dźwięku. Dzięki temu filtry Graham Audio zachowują charakter pierwowzorów, jednocześnie wykorzystując zalety najnowszych materiałów.
- Ładowanie szczelinowe (slot loading) – specjalne rozwiązanie zastosowane w modelu LS5/5, po raz pierwszy przeniesione do rynku domowego. BBC używało go w większych monitorach, by poprawić charakterystykę pozaosiową i uzyskać łagodniejszą odpowiedź impulsową. Graham Audio zastosowało slot loading na stałe w LS5/5, zwiększając płynność basu i ułatwiając ustawienie dużych kolumn w salonie.
- Kontrola jakości i testy – każdy głośnik jest ręcznie składany w fabryce w Devon i przechodzi rygorystyczne testy porównawcze. Jedna osoba odpowiada za złożenie kolumny, a druga dokładnie sprawdza ją ponownie, słuchając i zapisując wyniki pomiarów. Dzięki temu każda para kolumn trafiająca do klienta brzmi identycznie, zgodnie z referencyjnym prototypem firmy.
Najważniejsze serie i modele głośników
Graham Audio LS5/9
Klasyczny dwudrożny monitor studyjny z głośnikiem 165 mm oraz 34 mm kopułką wysokotonową (model HD13D34H). Konstrukcja oparta na licencjonowanym projekcie BBC LS5/9, z portem bas-refleks w narożniku obudowy. LS5/9 odtwarza dźwięk bardzo wiernie – recenzenci podkreślają „wyjątkowy realizm średnicy” oraz przestrzenny, „muzykalny” charakter brzmienia. Także rozmiar robi wrażenie: mimo kompaktowej bryły kolumny potrafią przekazać duży obraz dźwiękowy. Model LS5/9 zdobył prestiżową nagrodę Editor’s Choice 2017 magazynu The Absolute Sound za swoją jakość.
Graham Audio LS5/8
Duży, bas-refleksowy monitor podstawkowy (flagowy model tej serii). Bazuje na oryginalnym projekcie BBC LS5/8 – największym monitorze BBC zaprojektowanym do odtwarzania przy bardzo wysokich poziomach głośności. Graham Audio odtworzył go w nowszej wersji: większa obudowa z grubszymi drganiami pozwala uzyskać obszerniejszy bas, przy zachowaniu przejrzystości i mocy typowych dla BBC. Model ten nazywany jest czasem „big boy” – jest przeznaczony do dużych systemów stereo high-end oraz zastosowań profesjonalnych, gdzie potrzebna jest wyższa moc akustyczna.
Graham Audio Chartwell LS3/5
Jest to mikro-monitor bliskiego pola (17×24×15 cm) – wierna replika legendarnego wzoru BBC LS3/5A, ale produkowana pod marką Chartwell by Graham. Po wykupieniu przez Graham Audio praw do marki Chartwell (2015) oraz pomocy Dereka Hughesa i Volt Loudspeakers powstał model Chartwell LS3/5. Obudowa (9 mm brzozowa sklejka) i układ dwudrożny z 110 mm głośnikiem niskotonowym (Volt B110) oraz 19 mm kopułką wysokotonową (Seas T27) są niemal identyczne jak w oryginale. Mimo mikroskopijnych rozmiarów LS3/5 zachowują dokładność i naturalność dźwięku BBC, co zaskakuje przestrzenią i detalicznością. Przeznaczone są do małych, precyzyjnych systemów – idealnie sprawdzają się na tle podobnych audiofilskich kolumn brytyjskich takich jak Harbeth czy Falcon.
Graham Audio Chartwell LS6
Średniej wielkości monitor podstawkowy, zaprojektowany jako „pośrednik” między LS3/5 a LS5/9. Chartwell LS6 to trójdrożny dwudrożny (dwa przetworniki – 165 mm bas/średnica i 19 mm kopułka) z tylnym portem i przełącznikiem do regulacji sopranów. Fizycznie przypomina nieco powiększoną wersję LS3/5A, ale potrafi zabrzmieć pełniej niż można by się spodziewać. W testach model ten oceniano jako „duży głos w małej obudowie” – zachowuje klarowność średnicy i przestrzenność typową dla BBC, ale z większym otworem i gładszym basem. LS6 oferuje jeszcze więcej elastyczności (m.in. możliwość podbicia wysokich tonów) i jest ceniony w systemach high-end wymagających neutralnego, lecz nie zachowawczego brzmienia.
Inne modele
Poza seriami BBC Graham Audio oferuje także konstrukcje niestandardowe takie jak VOTU – dużą kolumnę wolnostojącą (podłogową) będącą rozwinięciem technologii SYSTEM3D. Są to głośniki o konstrukcji trójdrożnej, zaprojektowane pod kątem bardzo dużych poziomów SPL. Choć mniej znane w środowisku domowego audio, świadczą o szerokich możliwościach projektowych marki.
Ręczna produkcja w Wielkiej Brytanii
Ręczne wykonywanie każdego egzemplarza to esencja działalności Graham Audio. Wszystkie kolumny są montowane w fabryce w Devon – co potwierdza m.in. tabliczka znamionowa na modelu LS5/9 ze znaczkiem „Handcrafted in Great Britain”– i poddawane rygorystycznej kontroli jakości. Każdy etap produkcji – od sklejenia obudowy po finalny odsłuch – realizuje jedna osoba, a dwie niezależne osoby osobno sprawdzają właściwości powstałego głośnika. Dodatkowo gotowe zestawy porównywane są ze wzorcowymi prototypami, aby zapewnić spójność brzmienia serii. Taki ręczny tryb pracy (analogiczny do klasycznych brytyjskich manufaktur audio) gwarantuje najwyższą jakość i indywidualne podejście – efekt końcowy to prawdziwie audiofilska brytyjska robota, widoczna w każdym detalu.
Wpływ na rynek sprzętu audio i uznanie w środowisku audiofilskim
Głośniki Graham Audio zdobywają coraz większe uznanie w świecie high-endu. Dzięki oficjalnym licencjom i wiernemu odwzorowaniu klasyki BBC przyciągają uwagę miłośników naturalnego brzmienia. Model LS5/9 zwłaszcza zasłynął w prestiżowych testach – amerykański magazyn The Absolute Sound nagrodził go tytułem Editor’s Choice 2017. Recenzenci chwalili go za „otwarte, wiarygodne i muzykalne” oddanie głosu i instrumentów, a także za ponadprzeciętną szczegółowość średnicy. Polski magazyn Hi-Fi i Muzyka opisał LS5/9 jako „replikę konstrukcji sprzed 30 lat” z brzmieniem bliskim oryginałowi.
Renoma Graham Audio wynika też z faktu, że firma współpracuje z uznanymi inżynierami dźwięku (np. Derek Hughes) oraz oferuje sprzęt w selektywnych salonach demonstracyjnych na świecie.Jej produkty trafiają zarówno do wymagających audiofilów, jak i realizatorów dźwięku. Monitory tej marki są słyszane w studiach nagraniowych i salach odsłuchowych, potwierdzając, że british audio craftsmanship nadal ma duży wpływ na współczesny rynek audio i stawiają je w równym rzędzie z innymi legandami BBC takimi jak Harbeth czy Spendor.
Zastosowania
Głośniki Graham Audio przeznaczone są tam, gdzie liczy się najwyższa jakość dźwięku. Sprawdzają się jako głośniki do stereo high-end – w domowych systemach audiofilskich, w których priorytetem jest wierne odwzorowanie nagrań. Jednocześnie są wykorzystane w środowisku profesjonalnym: dzięki neutralności i dynamice nadają się na monitory studyjne i nagłośnienie wystaw czy produkcji muzycznych. Z powodzeniem łączą więc funkcję sprzętu audiowizualnego zarówno w luksusowych salonach słuchaczy, jak i w studiach masteringu i broadcastingu. Użytkownicy cenią Graham Audio za to, że pozwalają usłyszeć muzykę „taką, jaka jest” – bez nienaturalnych zabarwień i z rzetelną informacją o każdym detalu orkiestrowej ścieżki czy wokalu.
