Graham Audio LS5/9 BBC to odtworzenie legendarnego brytyjskiego monitora studyjnego LS5/9, zaprojektowanego w BBC na początku lat 80. XX w. Konstruktorzy BBC oczekiwali kompaktowych kolumn (objętość ≤28 litrów) zachowujących charakterystyczną neutralność LS5/8. Graham Audio uzyskało oficjalną licencję BBC i jako jedyna firma obecnie oferuje monitory LS5/9 zgodne z oryginalną specyfikacją. Za projektem stoi Derek Hughes – syn założycieli Spendora – który z pasji do klasycznych monitorów BBC założył Graham Audio. Pierwszym produktem firmy były właśnie kolumny LS5/9 (licencja BBC). W ten sposób powstały dwa modele LS5/9: licencjonowana replika Graham Audio oraz inna wersja z Hongkongu od Rogers Audio (przygotowana na 65-lecie oryginału).
Monitor BBC LS5/9 powstał w 1983 r. jako odpowiedź BBC na potrzebę mniejszych, przenośnych głośników studyjnych. Konstrukcja Rogers Audio (UK) szybko zyskała renomę w profesjonalnych studiach. W latach 90. prawa do projektu przeszły do firmy Hongkongu, ale to dopiero Graham Audio w drugim dziesięcioleciu XXI w. wznowiło produkcję wierną oryginałowi. Firma ta zaś specjalizuje się w „replikach” klasycznych monitorów BBC – Paul Graham założył ją właśnie w tym celu. Kolumny Graham Audio LS5/9 BBC odzwierciedlają pierwotne założenia – wykorzystano oryginalny, 34-mm kopułkowy tweeter Audaxa i odtworzono 200-mm głośnik nisko-średniotonowy (LS2/14) we współpracy z firmą Volt.
Jak podkreśla dyrektor sprzedaży Graham Audio, Paul Westlake:
„monitory LS5/9 okazały się fantastycznymi głośnikami, charakteryzującymi się wybitną jakością dźwięku, wymaganą do monitorowania nagrań orkiestr i koncertów”.
To samo potwierdzają audiofile, chwaląc „klasyczny dźwięk BBC” i „cudowną tonalność” tych kolumn.
Obudowa Graham Audio LS5/9 wykonana jest zgodnie z oryginalnym schematem BBC – z cienkiej (ok. 9 mm) sklejkowej skrzynki brzozowej, wewnątrz tłumionej matami bitumicznymi i wełną mineralną. Front wieńczy grill mocowany na niewidocznych magnesach neodymowych, a na przedniej ściance znajdziemy otwór bass-reflex. Głośniki osadzono na kolcach (zapewniających stabilność), a producenci zalecają stawianie LS5/9 na dedykowanych podstawach BBC, co pozwala uzyskać optymalny bas i przestrzeń dźwięku.
Wewnątrz zastosowano sprawdzony zestaw przetworników BBC: 34-mm kopułkę wysokotonową Son Audax HD13D34H (tę samą, co oryginał) oraz 200-mm głośnik średnio-niskotonowy z membraną polipropylenową (oryginalny LS2/14) zaprojektowany w BBC, teraz produkowany we współpracy z brytyjską firmą Volt. Każdy głośnik jest indywidualnie testowany i parowany. Wersja Graham Audio wykorzystuje „High Definition Passive” – nowoczesną pasywną zwrotnicę zaprojektowaną przez Dereka Hughesa, z autotransformatorem wielopunktowym (do korekcji poziomów) i wysokiej klasy elementami (kondensatory polipropylenowe itp.).. Zwrotnica ta dzieli pasmo przy ok. 2,4 kHz (zgodnie z oryginałem). Po złożeniu każdy egzemplarz jest mierzone, a w razie potrzeby delikatnie regulowane, by zagwarantować zgodność z wymogami BBC. Dzięki temu LS5/9 oferują bardzo spójne i przewidywalne brzmienie.
Według specyfikacji producenta, Graham Audio LS5/9 BBC to kolumny podstawkowe dwudrożne, typu bass-reflex (przedni wylot). Podano następujące dane techniczne: pasmo przenoszenia 50–16 000 Hz (±3 dB), czułość 87 dB (1 m, 2,83 V) i impedancja nominalna 8 Ω. Maksymalny poziom akustyczny przekracza 100 dB z odległości 2 m, co pozwala na dynamiczne odtwarzanie sygnałów. Producenci zalecają wzmacniacze o mocy 50–200 W. Wymiary kolumn to 459 × 278 × 273 mm (wys. × szer. × gł.), a waga pojedynczej jednostki wynosi ok. 14 kg. Dostępne są wykończenia w naturalnych okleinach o różnych kolorach - każda obudowa jest starannie oprawiona ręcznie dobieraną okleiną (jak podkreśla producent, całość jest w 100% składana w Wielkiej Brytanii).
Recenzenci zgodnie podkreślają, że Graham LS5/9 wiernie odwzorowują charakter dźwięku klasycznych monitorów BBC. Jak zauważają testerzy,
„okazuje się, że ta na wskroś tradycyjna konstrukcja – trochę tylko uwspółcześniona – zapewnia brzmienie o takim poziomie naturalności barw, timingu i ekspresji, o jakich we współczesnych konstrukcjach high‑tech można tylko pomarzyć”.
Brzmienie LS5/9 jest opisane jako „przede wszystkim rzetelne i nieprzekłamane” – bez sztucznego ocieplania czy zbytniej analityczności – co daje „kompetentnie grające kolumny o dużych możliwościach analitycznych”. Taki profil tłumaczy, dlaczego te monitory tak dobrze oddają barwy głosów i instrumentów – są neutralne i jednocześnie muzykalne.
W praktyce odsłuchowej słuchacze doceniają przede wszystkim średnicę: recenzenci podkreślają, że wokale brzmią „niesamowicie naturalnie i przekonująco”, a gęste brzmienie średniotonowe jest określane jako „cudownie płynne i emocjonalnie angażujące” (ang. “superbly lyrical and emotionally involving”). Stawia je to w jednym rzędzie z innymi kolumnami charakteryzującymi się niebywale naturalnym brzmieniem, takimi jak konstrukcje Harbeth czy Falcon. Bas w monitorach LS5/9 jest wierny i sprężysty (choć, typowo jak na monitor BBC, nie schodzi najniżej – sięga ok. 50 Hz), natomiast góra pasma jest gładka i pozbawiona drażniącej ostrości. Jak podsumował Hans Wetzel z SoundStage!, LS5/9 zapewniają „pełnokrwiste doświadczenie BBC” – klasyczny, bogaty i nasycony dźwięk, którego można się spodziewać po legendarnych monitorach studyjnych. Wysoką ocenę mają także nasycenie i barwa – Paul Westlake chwalił właśnie „klasyczny dźwięk BBC” i „cudowną tonalność” tych kolumn. Ogólnie Graham LS5/9 uchodzą za jedne z najlepszych reedycji monitorów BBC – uzyskują entuzjastyczne recenzje, wskazując na wyjątkowe bogactwo i spójność brzmienia.
System: 2-drożna, obudowa wentylowana
Budowa: Cienkościenna konstrukcja, sklejka brzozowa
Wykończenie: Fornir naturalny w czterech rodzajach
Pasmo przenoszenia: 50 Hz do 16 kHz, ±3 dB
Impedancja nominalna: 8 Ohm
Efektywność: 87 dB SPL (2,83 V, 1 m)
Maksymalne ciśnienie akustyczne: 100 dB dla pary w odległości 2 m
Bas/średniotonowy: Polipropylen o średnicy 200mm Diaphnatone polypropylene firmy Volt
Tweeter: Głośnik wysokotonowy kopułkowy o średnicy 34mm firmy Son Audax HD13D34H
Zalecana moc wzmacniacza: od 50 do 200 W
Wymiary (szer./wys./gł.): 28 cm na 46 cm na 27,5 cm
Waga: 14 kg